فهرست مطالب
انواع حفاظت تنفسی
سیستم ها یا ماسک های حفاظت تنفسی به دو دسته سیستم های تصفیه کننده هوا یا پالایشگر تنفسی (APRs) و سیستم های تامین کننده هوا یا هوا رسان (ASR) دسته بندی می شوند. انواع ماسک فیلتر دار صنعتی نیز بر اساس طراحی خود، سطح حفاظتی متفاوتی را ارائه می کند. بنابراین، انتخاب نوع مناسب ماسک تنفسی هنگام قرار گرفتن در معرض مواد مختلف بسیار حائز اهمیت است.
برای انجام این کار، باید تمام خطرات تنفسی و مدت زمان قرار گرفتن در محیط پرخطر را شناسایی کنید. علاوه بر این، هر نوع ماسک تنفسی دارای یک فاکتور حفاظتی (APF) است. این فاکتور نشان دهنده سطح محافظتی است که می توانید از ماسک تنفسی مد نظر خود دریافت کنید. در ادامه استاندارد حفاظت تنفسی OSHA APF ها را برای هر نوع ماسک ذکر خواهیم کرد. همچنین برای اطلاعات تکمیلی در مورد انتخاب ماسک تنفسی مناسب برای نوع خطر، می توانید به سایت NIOSH مراجعه کنید.
جهت خرید ماسک تنفسی نیم صورت به صفحه ماسک تنفسی نیم صورت دو فیلتره ELIPS سایز M/L مراجعه کنید.
ماسک های تصفیه کننده هوا یا پالایشگر تنفسی (APR)
در APR ها از فیلترها، کارتریج ها یا محفظه ها برای حذف گازها، بخارات، ذرات معلق در هوا یا ترکیبی از آلاینده های هوا استفاده می شود. APR های کیپ نیاز به تست تناسب قبل از استفاده دارند. در زیر انواع مختلف APR آورده شده است:
1-ماسک صورت فیلتر دار (FFR)
FFR ها از انواع ماسک فیلتر دار صنعتی هستند که ماسک های یکبار مصرف بوده و بینی و دهان را می پوشانند.
2-ماسک نیمه ماسک الاستومری (EHMR)
EHMR ها ماسک های قابل استفاده مجدد هستند و بینی و دهان را می پوشانند.
3-ماسک الاستومری تمام صورت
ماسک های الاستومری تمام صورت قابل استفاده مجدد هستند و بینی، دهان و چشم ها را می پوشانند.
4-ماسک تنفسی برقی تصفیه کننده هوا (PAPR)
PAPR ها نیز از انواع ماسک فیلتر دار صنعتی بوده و قابل استفاده مجدد هستند و اغلب دارای یک هود یا کلاه ایمنی می باشند که بینی، دهان و چشم ها را می پوشانند. یک دمنده با باتری، هوا را از طریق فیلترها یا کارتریج ها به داخل هدایت می کند.
ماسک های تامین کننده هوا یا هوا رسان (ASR)
ASR ها هوای تنفسی تمیز را از یک منبع جداگانه فراهم می کنند. این ماسک‌ها از کارگران در برابر بسیاری از انواع آلاینده‌های موجود در هوا (ذرات، گازها و بخارات) و در موارد خاص، جوی با کمبود اکسیژن محافظت می‌کنند. ASR های کیپ نیاز به تست تناسب قبل از استفاده دارند. در زیر انواع مختلف ASR ها آورده شده است.
طبقه بندی ماسک های فیلتر کننده ذرات مورد تایید NIOSH
ده کلاس از انواع ماسک فیلتر دار صنعتی مورد تایید NIOSH وجود دارد. این نوع ماسک ها از فیلترهایی برای حذف ذرات موجود در هوا که از طریق آنها تنفس می شود، استفاده می کنند. نامگذاری های N، R و P به مقاومت در برابر روغن فیلتر همانطور که در زیر توضیح داده شده است، اشاره دارد.
فیلتر کلاس N95، N99، N100
به ترتیب حداقل 95 درصد، 99 درصد، 99.97 درصد ذرات معلق در هوا را فیلتر می کند. در برابر روغن مقاوم نیست.
فیلتر کلاس R95، R99، R100
به ترتیب حداقل 95 درصد، 99 درصد، 99.97 درصد ذرات معلق در هوا را فیلتر می کند. تا حدودی در برابر روغن مقاوم است.
فیلتر کلاس P95، P99، P100
به ترتیب حداقل 95 درصد، 99 درصد، 99.97 درصد ذرات معلق در هوا را فیلتر می کند. به شدت در برابر روغن مقاوم است.
فیلتر کلاس HE (فیلتر ذرات با راندمان بالا)
حداقل 99.97 درصد ذرات معلق در هوا را فیلتر می کند. فقط PAPR ها از فیلترهای HE استفاده می کنند.
طبقه بندی ماسک ها بر اساس عملکرد
در صنعت، انواع ماسک فیلتر دار صنعتی برای هر کسی که در معرض خطرات (دود، گازها یا سایر مواد سمی) و همچنین در محیط های گرد و غباری کار می‌کند، اجباری است. این ماسک ها از کاربر در برابر تمام ذرات و آلاینده های قابل استنشاق محافظت کرده و از عوارض مضر برای سلامتی او جلوگیری می کنند.
هم ماسک های فیلتر کننده و هم عایق در برابر گرد و غبار، گاز، بخارات و ذرات معلق در هوا محافظت می کنند. در حالی که ماسک های فیلتر کننده مجهز به فیلترهایی هستند که آلاینده ها را در خود نگه می دارند و هوای تنفس شده توسط کاربر را تصفیه می کنند، ماسک های عایق دارای هوایی هستند که از منبعی غیر آلوده سرچشمه می گیرد. بنابراین، محافظت عالی نسبت به سایر ماسک ها ارائه می دهند زیرا ارتباط کاربر به طور کامل از منطقه آلوده قطع شده است.
انتخاب ماسک های عایق و ماسک های فیلتر کننده به جای یکدیگر مستلزم در نظر گرفتن سطح اکسیژن در محیط کار و نوع آلاینده ای است که کاربر در معرض آن قرار می گیرد.
ماسک های عایق
ماسک های عایق برای کار طولانی مدت در محیط های بسته (مثلاً در فاضلاب)، با سطح اکسیژن کم (زیر 17 درصد)، یا زمانی که غلظت آلاینده خیلی زیاد است و آلاینده را نمی توان فیلتر کرد، ضروری است. این ماسک های کامل صورت، از چشم‌ها، بینی و دهان محافظت می کنند و می توانند خودکار یا غیرخودکار باشند.
با استفاده از یک دستگاه مستقل، کاربر یک سیلندر اکسیژن را حمل می کند که از طریق یک شیلنگ به ماسک متصل است. دستگاه فاقد فیلتر است، بنابراین کاربر تا زمان پر بودن سیلندر می تواند از ماسک استفاده کند.
در دستگاه غیرخودکار، کاربر از طریق یک شیلنگ متصل به یک کمپرسور واقع در خارج از محل کار آلوده، هوای تمیز را تامین می کند. بنابراین او به طور دائم به این شیلنگ متصل است و بنابراین باید مراقب حرکات خود باشد.
ماسک های فیلتر کننده
ماسک های فیلتر کننده فقط در محیط های غنی از اکسیژن (با سطح اکسیژن بالای 17 درصد) قابل استفاده هستند و برای کارهای کوتاه مدت مناسب می باشند. ماسک های FFP1، FFP2 و FFP3 معروف ترین در بین انواع ماسک فیلتر دار صنعتی هستند. این ماسک ها باید استاندارد اروپایی EN 149: 2001 را داشته باشند. فیلترهای یکبار مصرف موجود در این ماسک ها از کاربر در برابر آلودگی هایی مانند گرد و غبار، ذرات یا ویروس ها با حداکثر زمان استفاده هشت ساعت محافظت می کنند.
پوشیدن ماسک بدون سوپاپ در صورت داشتن فعالیت بدنی زیاد می تواند بسیار ناراحت کننده باشد (گرمای داخل ماسک، مقاومت در برابر تنفس). برخی از ماسک ها مجهز به دریچه بازدم یا سوپاپ هستند که راحتی کاربر را بهبود می بخشد. سوپاپ اجازه می دهد تا هوا هنگام بازدم از آن عبور کند و هنگام دَم بسته می شود. ذرات به ماسک نفوذ نمی کنند، اما هوای بازدمی فیلتر نمی شود و بنابراین می تواند محیط بیرون را آلوده کند.
ماسک کلاس FFP1
قابلیت فیلتر گرد و غبار ریز غیر سمی مانند سیلیس، گرافیت، گوگرد، زغال سنگ، فلزات، پشم شیشه، چوب و … را دارد. در صنعت نساجی، متالورژی و معدن مورد استفاده قرار می گیرد. راندمان فیلتراسیون این ماسک 80 درصد می باشد.
ماسک کلاس FFP2
قابلیت فیلتر ذرات ریز و سمی رزین، فلز، بخارات روغنی و ویروس ها و … را دارد. در صنعت نساجی، جوشکاری، برش فلزات، کارهای آزمایشگاهی، کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. راندمان فیلتراسیون این ماسک 94 درصد می باشد.
ماسک کلاس FFP3
قابلیت فیلتر ذرات بسیار ریز آزبست، آرسنیک، الیاف سرامیکی، بتن، ویروس ها، کروم، نیکل و … را دارد. مناسب برای کار کوتاه مدت در تماس با آزبست یا لژیونلا موثر در برابر آلودگی جوشکاری، چدن، برش فلز، صنعت داروسازی است. راندمان فیلتراسیون این ماسک 99 درصد می باشد.
ماسک تمام صورت و نیم صورت
بسته به نوع آلاینده ها و غلظت و نوع سمیت آنها در محیط کار، کاربر می تواند ماسک نیم صورت یا تمام صورت را انتخاب کند.
ماسک نیم صورت
ماسک های نیم صورت که زیرمجموعه انواع ماسک فیلتر دار صنعتی هستند، تجهیزات فیلتر کننده ای می باشند که از مجاری تنفسی (بینی، دهان و چانه) بدون ایجاد مزاحمت به میدان دید کاربر، محافظت می کنند. این ماسک ها در برابر گرد و غبار و ذرات و در محیط هایی که برای چشم خطرناک نیستند مناسب می باشند.
ماسک های نیم صورت سیلیکونی نرم قابل استفاده مجدد هستند، باعث احساس راحتی کاربر می شوند و می توانند برای مدت طولانی استفاده گردند. ماسک های نیم صورت یکبار مصرف، سبک تر هستند و حاوی لاتکس و سیلیکون نیستند؛ اما با توجه به شکلشان به کاربرانی که از عینک دارند، اجازه استفاده همزمان از ماسک و عینک را می دهند.
ماسک تمام صورت
ماسک های تمام صورت نیز از انواع ماسک فیلتر دار صنعتی هستند که علاوه بر بینی و دهان، ناحیه چشم را نیز می پوشانند و از کل صورت محافظت می کنند. با توجه به مهر و موم خوب و فراهم کردن حداکثر محافظت از اپراتور، توصیه می شود هنگام حضور در محیط های با شدت آلودگی بالا که امکان آسیب رساندن به چشم ها نیز هست، از ماسک های تمام صورت استفاده گردد.
این ماسک ها در برابر گازهای سمی، دود و بخارات موجود در محیط های کاری غنی از اکسیژن و فاقد اکسیژن کاربردی موثر دارند. ماسک های تمام صورت تک فیلتره از الاستومر یا سیلیکون ساخته شده اند. برخی از مدل ها به صفحه نمایش پانوراما برای میدان دید بهتر مجهز هستند.
ماسک های تمام صورت دو فیلتره مجهز به سیستم فیلتر هوای دوتایی با دریچه ای هستند که اجازه می دهد هوا بهتر خارج شود. این امر راحتی بیشتری را برای کاربر فراهم می کند و همچنین از مه گرفتگی صفحه ماسک جلوگیری می کند. ماسک های تمام صورت به طور گسترده در صنایع شیمیایی، دارویی، خودروسازی و گاز استفاده می شود.
انتخاب ماسک بر اساس فیلتر مناسب
چه ماسک تمام صورت را برگزینید چه ماسک نیم صورت، انتخاب فیلترهای مناسب بسیار حائز اهمیت می باشد. سه نوع فیلتر وجود دارد: فیلتر گاز، فیلتر ذرات و فیلترهای ترکیبی.
فیلتر گاز
فیلترهای گاز در برابر بخارات سمی، گازها و مواد شیمیایی محافظت می کنند.
فیلتر ذرات
فیلترهای ذرات در برابر گرد و غبار، دود، بخار، میکروارگانیسم ها و ویروس ها محافظت می کنند.
فیلترهای ترکیبی
فیلترهای ترکیبی ویژگی های فیلترهای گاز و ذرات را با هم ترکیب می کنند و برای مثال برای محافظت در برابر ذرات معلق در هوا و بخارات مورد نیاز هستند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد ماسک های کارتریج دار به صفحه شناخت انواع ماسک کارتریج دار و بررسی عملکرد آنها مراجعه کنید.
دلیل کاربرد ماسک های FFP در صنعت چیست؟
انواع ماسک فیلتر دار صنعتی به ویژه ماسک های FFP در صنایع مختلف برای محافظت در برابر مواد موجود در هوا که برای سلامتی مضر هستند، استفاده می شود.
صنایع مختلف
در صنایع فلزی، انواع ماسک فیلتر دار صنعتی از ورود انواع دود، جرقه و گرد و غبار فلزی به داخل دستگاه تنفسی جلوگیری می‌کنند که مثلاً در اثر جوش یا برش می تواند ایجاد شود. کاربرد دیگر ماسک های FFP در صنعت ساختمان و در دفع زباله و کشاورزی می باشد. این ماسک ها می توانند در برابر ذرات جامد و مایع به شکل دود، قطرات و گرد و غبار محافظت کنند.
مراکز بهداشتی
از جمله موادی که ماسک های FFP در برابر آنها محافظت می کنند، پاتوژن هایی مانند باکتری ها یا ویروس ها هستند. به همین دلیل است که در بخش مراقبت های بهداشتی نیز استفاده می شوند. همانطور که ذکر شد رایج ترین ماسک های FFP، ماسک های FFP فیلتر کننده ذرات هستند که در کلاس های حفاظتی FFP 1، FFP 2 و FFP 3 موجود می باشند.
ویژگی های ماسک های FFP
هرچه کلاس حفاظتی انواع ماسک فیلتر دار صنعتی بالاتر باشد، به این معنی است که ماسک مواد مضر هوا را به طور مؤثرتری فیلتر می کند و نشت کمتری دارد. به طور خاص، این بدان معنی است که ماسک FFP3 حداقل 99 درصد از ذرات موجود در هوا را تا اندازه 0.3 میکرومتر فیلتر می کند و حداکثر نشتی پنج درصدی دارد.
در حالی که ماسک FFP1 در مقایسه با ماسک FFP3 فقط 80 درصد از همان ذرات را فیلتر می کند و ممکن است حداکثر نشتی 25 درصدی داشته باشد. بر این اساس، ماسک های FFP با کلاس حفاظتی بالاتر را می توان در محیطی که غلظت مواد مضر بالاتر است، استفاده کرد. ماسک های FFP بدون سوپاپ، هوای استنشاقی و بازدمی را فیلتر می کنند و بنابراین هم از کاربران و هم از اطرافیانشان محافظت می کنند.
کلاس های حفاظتی و قابلیت استفاده مجدد روی بدنه انواع ماسک فیلتر دار صنعتی مشخص شده است. ماسک های FFP که با “R” (قابل استفاده مجدد) مشخص شده اند را می توان پس از ضدعفونی مناسب مجددا استفاده کرد (حتما به دستورالعمل های تولید کننده مراجعه شود). “NR” (غیرقابل استفاده مجدد) نشان می دهد که ماسک باید پس از یک شیفت کاری دور انداخته شود.
علاوه بر کلاس های حفاظتی، ماسک ها در سایر ویژگی ها نیز متفاوت هستند. آنها می توانند به یک سوپاپ مجهز شوند که مقاومت تنفسی کمتر و راحتی بیشتری را ارائه می دهد. یا می توانند یک لایه کربن اضافی برای محافظت در برابر بوهای نامطبوع داشته باشند.
نتیجه گیری
استفاده از انواع ماسک فیلتر دار صنعتی در محیط های صنعتی و به ویژه محیط هایی که دارای ذرات و بخارات شیمیایی و سمی هستند، ضروری می باشد. برای انتخاب ماسک مناسب، آگاهی داشتن از ویژگی ها و کاربردها مهم است. لذا باید در خرید ماسک دقت لازم را به خرج دهید و از رعایت تمام اصول و استانداردهای مورد نیاز در محصول خریداری شده اطمینان حاصل کنید.
منابع:
چگونه ماسک صنعتی را انتخاب کنیم؟
